Giờ học văn bắt đầu. Hôm nay thầy giảng bài
Chuyện Cô bé Lọ Lem.
Trước tiên thầy gọi một học sinh lên kể chuyện Cô bé Lọ
lem. Em học sinh kể xong, thầy cảm ơn rồi bắt đầu hỏi.
Thầy: Các em thích và
không thích nhân vật nào trong câu chuyện vừa rồi?
Học sinh (HS): Thích Cô bé
Lọ Lem Cinderella ạ, và cả Hoàng tử nữa. Không thích bà mẹ kế và chị con riêng
bà ấy. Cinderella tốt bụng, đáng yêu, lại xinh đẹp. Bà mẹ kế và cô chị kia đối
xử tồi với Cinderella.
Thầy: Nếu vào đúng 12 giờ đêm mà Cinderella chưa kịp
nhảy lên cỗ xe quả bí thì sẽ xảy ra chuyện gì?
HS: Thì Cinderella sẽ trở lại có
hình dạng lọ lem bẩn thỉu như ban đầu, lại mặc bộ quần áo cũ rách rưới tồi tàn.
Leo ôi, trông kinh lắm !
Thầy: Bởi vậy, các em nhất thiết phải là những người
đúng giờ, nếu không thì sẽ tự gây rắc rối cho mình. Ngoài ra, các em tự nhìn
lại mình mà xem, em nào cũng mặc quần áo đẹp cả. Hãy nhớ rằng chớ bao giờ ăn
mặc luộm thuộm mà xuất hiện trước mặt người khác. Các em gái nghe đây: các em
lại càng phải chú ý chuyện này hơn. Sau này khi lớn lên, mỗi lần hẹn gặp bạn
trai mà em lại mặc luộm thuộm thì người ta có thể ngất lịm đấy (Thầy làm bộ
ngất lịm, cả lớp cười ồ). Bây giờ thầy hỏi một câu khác. Nếu em là bà mẹ kế kia
thì em có tìm cách ngăn cản Cinderella đi dự vũ hội của hoàng tử hay không? Các
em phải trả lời hoàn toàn thật lòng đấy !
HS: (im lặng, lát sau có em giơ tay
xin nói) Nếu là bà mẹ kế ấy, em cũng sẽ ngăn cản Cinderella đi dự vũ hội.
Thầy:
Vì sao thế ?
HS: Vì … vì em yêu con gái mình hơn, em muốn con mình trở thành
hoàng hậu.
Thầy: Đúng. Vì thế chúng ta thường cho rằng các bà mẹ kế dường như
đều chẳng phải là người tốt. Thật ra họ chỉ không tốt với người khác thôi, chứ
lại rất tốt với con mình. Các em hiểu chưa? Họ không phải là người xấu đâu, chỉ
có điều họ chưa thể yêu con người khác như con mình mà thôi. Bây giờ thầy hỏi
một câu khác: bà mẹ kế không cho Cinderella đi dự vũ hội của hoàng tử, thậm chí
khóa cửa nhốt cô bé trong nhà. Thế tại sao Cinderella vẫn có thể đi được và lại
trở thành cô gái xinh đẹp nhất trong vũ hội ?
HS: Vì có cô tiên giúp ạ, cô cho
Cinderella mặc quần áo đẹp, lại còn biến quả bí thành cỗ xe ngựa, biến chó và
chuột thành người hầu của Cinderella.
Thầy: Đúng, các em nói rất đúng ! Các em
thử nghĩ xem, nếu không có cô tiên đến giúp thì Cinderella không thể đi dự vũ
hội được, phải không?
HS: Đúng ạ !
Thầy: Nếu chó và chuột không giúp thì cuối
cùng Cinderella có thể về nhà được không ?
HS: Không ạ !
Thầy: Chỉ có cô tiên
giúp thôi thì chưa đủ. Cho nên các em cần chú ý: Dù ở bất cứ hoàn cảnh nào,
chúng ta đều cần có sự giúp đỡ của bạn bè. Bạn của ta không nhất định là tiên
là bụt, nhưng ta vẫn cần đến họ. Thầy mong các em có càng nhiều bạn càng tốt.
Bây giờ, đề nghị các em thử nghĩ xem, nếu vì mẹ kế không muốn cho mình đi dự vũ
hội mà Cinderella bỏ qua cơ hội ấy thì cô bé có thể trở thành vợ của hoàng tử
được không ?
HS: Không ạ ! Nếu bỏ qua cơ hội ấy thì Cinderella sẽ không gặp
hoàng tử, không được hoàng tử biết và yêu.
Thầy: Đúng quá rồi ! Nếu Cinderella
không muốn đi dự vũ hội thì cho dù bà mẹ kế không ngăn cản đi nữa, thậm chí bà
ấy còn ủng hộ Cinderella đi nữa, rốt cuộc cô bé cũng chẳng được lợi gì cả. Thế
ai đã quyết định Cinderella đi dự vũ hội của hoàng tử ?
HS: Chính là Cinderella
ạ. Thầy: Cho nên các em ạ, dù Cinderella không còn mẹ đẻ để được yêu thương, dù
bà mẹ kế không yêu cô bé, những điều ấy cũng chẳng thể làm cho Cinderella biết
tự thương yêu chính mình. Chính vì biết tự yêu lấy mình nên cô bé mới có thể tự
đi tìm cái mình muốn giành được. Giả thử có em nào cảm thấy mình chẳng được ai
yêu thương cả, hoặc lại có bà mẹ kế không yêu con chồng như trường hợp của
Cinderella, thì các em sẽ làm thế nào ?
HS: Phải biết yêu chính mình ạ !
Thầy:
Đúng lắm! Chẳng ai có thể ngăn cản các em yêu chính bản thân mình. Nếu cảm thấy
người khác không yêu mình thì em càng phải tự yêu mình gấp bội. Nếu người khác
không tạo cơ hội cho em thì em cần tự tạo ra thật nhiều cơ hội. Nếu biết thực
sự yêu bản thân thì các em sẽ tự tìm được cho mình mọi thứ em muốn có. Ngoài
Cinderella ra, chẳng ai có thể ngăn trở cô bé đi dự vũ hội của hoàng tử, chẳng
ai có thể ngăn cản cô bé trở thành hoàng hậu, đúng không ?
HS: Đúng ạ, đúng ạ !
Thầy: Bây giờ đến vấn đề cuối cùng. Câu chuyện này có chỗ nào chưa hợp lý không
?
HS: (im lặng một lát) Sau 12 giờ đêm, mọi thứ đều trở lại nguyên dạng như cũ,
thế nhưng đôi giày thủy tinh của Cinderella lại không trở về chỗ cũ.
Thầy: Trời
ơi ! Các em thật giỏi quá ! Các em thấy chưa, ngay cả nhà văn vĩ đại (nhà văn
Pháp Charles Perrault, tác giả truyện Cô Bé Lọ Lem – chú thích của người dịch)
mà cũng có lúc sai sót đấy chứ. Cho nên sai chẳng có gì đáng sợ cả. Thầy có thể
cam đoan là nếu sau này có ai trong số các em muốn trở thành nhà văn thì nhất
định em đó sẽ có tác phẩm hay hơn tác giả của câu chuyện Cô bé Lọ lem ! Các em
có tin như thế không ?
Tất cả học sinh hồ hởi vỗ tay reo hò.
Cảm nghĩ sau khi
đọc bài “Người Mỹ giảng dạy chuyện Cô bé Lọ Lem như thế đấy” Thời Hàn Băng (nhà
báo Trung Quốc)
Bài “Người Mỹ giảng dạy chuyện Cô bé Lọ Lem như thế đấy” để lại
trong tôi một ấn tượng mạnh hơn bất cứ lời bình nào về nền giáo dục của nước
Mỹ. Người thầy giáo trong bài báo ấy chẳng khác một thiên thần. Ông đem lại cho
lũ trẻ lòng công bằng, tình yêu thương, tinh thần đoàn kết giúp đỡ lẫn nhau, tư
duy lý tính, ý nghĩa của cuộc đời … Với cách giáo dục như thế, sao mà lũ trẻ
không có tình thương, sao mà chúng còn chịu sự ràng buộc và hạn chế của những
điều này khoản nọ nào đấy ? Tôi bỗng nhớ lại hồi học trung học, thầy giáo có tổ
chức cho chúng tôi học tập tấm gương Lại Ninh.
Chuyện Lại Ninh như sau: Ngày 13
tháng 3 năm 1988, thiếu niên Lại Ninh 14 tuổi bỗng phát hiện thấy có đám cháy
trong rừng, anh liền tức tốc chạy tới chỗ cháy và cầm lấy một cành cây hăng hái
quên mình dập lửa. Tuy các đội viên đội chữa cháy từng khuyên mọi người chớ
chạy đến gần đám lửa, nhưng vì không đành lòng nhìn thấy tài sản của nhà nước
bị thiệt hại, Lại Ninh vẫn tiếp tục dập lửa. Sau cùng đám cháy rừng bị dập tắt,
hơn 3500 mẫu rừng được cứu thoát, trạm vệ tinh chuyển tiếp truyền hình trong
rừng và nhà kho của công ty dầu lửa cũng bình yên vô sự. Sáng hôm 14, người ta
tìm thấy xác Lại Ninh trong đống tro rừng. Tay phải anh vẫn còn nắm chặt cành cây,
mặt hướng lên đồi, cặp kính cận thị văng đâu mất, tay trái bám lấy mặt đất,
chân phải ở tư thế leo lên đồi. Lại Ninh đã vĩnh biệt chúng ta nhưng tinh thần
của anh mãi mãi còn sống với chúng ta. Anh là tấm gương để chúng ta học tập noi
theo ! Anh mãi mãi là niềm kiêu hãnh của chúng ta ! Lại Ninh là một thiếu niên
tốt và có tinh thần quý trọng của công rất cao.
Thế nhưng tại sao chúng ta
không dạy dỗ trẻ em cách phòng tránh khi có cháy rừng mà lại khuyến khích các
em chạy tới đám cháy? Có “tài sản nhà nước” nào quý hơn tính mạng con người
chăng? Những người thân của Lại Ninh sẽ phải chịu đựng nỗi đau như thế nào vì
chuyện ấy? Còn có cách giáo dục nào thiếu đạo đức hơn lối dạy trẻ em như thế
không? Nhất là ngày nay, trong khi một lũ quan tham ra sức chiếm đoạt “tài sản
nhà nước” thì ta vẫn tiếp tục dạy dỗ các em hy sinh thân mình để bảo vệ một
loại tài sản nào đó, thử hỏi đạo trời ở đâu?
Tại nước Mỹ, khi xảy ra nguy hiểm,
các thầy cô giáo bao giờ cũng khuyên răn học trò rời xa ngay nơi đó và hướng
dẫn chúng rất tường tận cách tránh né. Họ hiểu rằng tính mạng giữ được thì lại
có thể làm ra tài sản… Cách giáo dục của chúng ta thì có thể đưa bao nhiêu
thanh thiếu niên ưu tú đi tới chỗ chết !
Thế nhưng trước đây tôi đâu có biết
đạo lý ấy. Tôi từng mong muốn mình cũng được như Lại Ninh liều thân chữa cháy,
dẫu có hy sinh trong đám lửa thì cũng không quản ngại. Cho tới năm học lớp 12,
tôi được một thầy giáo trẻ (dạy môn sử) có lương tri bảo ban, dần dần hiểu rõ
thực chất của nhiều vấn đề, từ đó tôi bắt đầu suy nghĩ sâu sắc. Sau khi trở
thành nhà báo, đi nhiều thấy nhiều, tôi dần dần hiểu ra rằng tính mạng con
người, tình thương yêu, lòng khoan dung và niềm tin mới là thứ đáng quý nhất.
Kiểu giáo dục khuyên bảo lũ trẻ con ấu trĩ xông vào cứu cái gọi là “tài sản nhà
nước” ấy thật đáng trách, ngay cả loài cầm thú cũng chẳng làm thế. Tất cả mọi
thứ vật chất đều có thể làm lại, riêng sinh mạng thì không thể. Cách giáo dục
ấy hủy hoại lũ trẻ từ nhỏ, xóa bỏ thiên tính của chúng, ươm trồng hạt giống
tính nô lệ. Ngay từ ở nhà trẻ, có cô giáo đã quyết định thái độ đối xử với từng
cháu tùy theo bố mẹ cháu chức vụ cao hay thấp, giàu hay nghèo; ngay từ tuổi ấy
chúng đã dần dần học được cách lấy lòng cô giáo. “Nô tính” ấy thâm căn cố đế
tới mức sau này có người leo lên địa vị lãnh đạo rồi mà vẫn còn giữ thói cũ,
thậm chí còn nặng hơn. Thấy khách nước ngoài thì cung kính vâng vâng dạ dạ;
thấy quần chúng bình thường thì nạt nộ ra oai… Thật là đáng buồn làm sao! Chế
độ giáo dục xóa bỏ lương tri, tính người, hủy hoại tình thương yêu, trau dồi nô
tính và tính phục tùng, gạt người nghèo ra khỏi ghế nhà trường chẳng những chỉ
đào sâu hố ngăn cách giàu nghèo mà còn hủy hoại tiền đồ của một dân tộc.
Nếu
không thấy rõ sự khác biệt giữa chúng ta với người Mỹ ngay từ cách giáo dục trẻ
em, nếu không cải tổ nền giáo dục mà cứ phát triển theo kiểu giết gà lấy trứng
như thế này thì chúng ta sẽ mãi mãi chẳng đuổi kịp người Mỹ và con cháu chúng
ta sau này sẽ phải trả giá đau khổ cho cách tăng trưởng kinh tế này./.
Nguyễn
Hải Hoành Lược dịch theo báo Trung Quốc
Nguồn:
